Quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận chè Minh Long.

​ Với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu phù hợp, từ lâu cây chè đã thích nghi và phát triển tốt ở huyện Minh Long. Tuy nhiên, việc trồng, chăm sóc, thu hoạch và tiêu thụ sản phẩm chè của người dân địa phương còn mang tính tự phát, manh mún, nhỏ lẻ nên chất lượng và giá thành của sản phẩm thấp. UBND huyện Minh Long đã hoàn tất thủ tục xác lập quyền sở hữu công nghiệp cho nhãn hiệu chứng nhận “Chè Minh Long” tại Cục Sở hữu trí tuệ cho dịch vụ trồng chè và sản phẩm chè uống trên địa bàn huyện, là điều kiện thuận lợi cho địa phương phát triển sản phẩm truyền thống, đem lại nguồn thu nhập cho người dân H’re. Nhằm khôi phục và phát triển sản phẩm chè Minh Long trở thành một trong những cây trồng chủ lực để phát triển kinh tế của huyện, tăng thu nhập cho người dân và nâng cao giá trị thương hiệu chè Minh Long trên thị trường, UBND huyện Minh Long triển khai thực hiện dự án “Quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận chè Minh Long” .   Giống chè được trồng ở huyện Minh Long chủ yếu là giống địa phương, lâu đời, phát triển tự nhiên, chất lượng tốt, hương vị thơm, ngọt dịu đặc trưng không lẫn với bất cứ loại chè xanh nào hiện có trên thị trường. Sản phẩm chè Minh Long khá nổi tiếng, được nhiều người sử dụng nhưng giá trị, sức cạnh tranh của sản phẩm chưa cao. Hiện nay, trên địa bàn huyện có 136 ha chè, trong đó diện tích chè cũ là 95 ha, chè được dự án trồng là 6 ha, còn lại 35 ha chè được huyện trồng mới. Sản lượng chè năm 2015 ước đạt 315 tấn, so với năm 2010, tăng trên 1,2 lần. Từ điều kiện thực tế về trồng cây chè và tiêu thụ sản phẩm chè trên địa bàn huyện Minh Long, việc triển khai thực hiện dự án “Quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận chè Minh Long” phù hợp với thực tiễn của địa phương.

Để thực hiện các mục tiêu đề ra, dự án tiến hành điều tra, khảo sát thực trạng canh tác, thu hoạch chè và chế biến, đóng gói, bảo quản chè của người dân địa phương và thị trường tiêu thụ sản phẩm chè trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở đó, dự án thành lập ban quản lý thực hiện việc quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận chè Minh Long cùng với hệ thống văn bản, tài liệu liên quan đến quản lý, sử dụng nhãn hiệu chứng nhận chè Minh Long gồm các quy trình về hướng dẫn kỹ thuật trồng chè, chăm sóc, thu hái chè; quy trình kỹ thuật sơ chế, đóng gói, bảo quản sản phẩm chè tươi; hệ thống nhãn, bao bì sản phẩm; phương tiện, tài liệu quảng bá, tuyên truyền về nhãn hiệu chứng nhận chè Minh Long....

Dự án tổ chức tham quan, học tập kinh nghiệm thực tiễn về kỹ thuật canh tác, thu hoạch, chế biến, bảo quản sản phẩm chè và các mô hình quản lý nhãn hiệu chứng nhận ở các tỉnh khác cho cán bộ thực hiện dự án. Dự án triển khai đưa nhãn hiệu chứng nhận vào thực tiễn qua phát triển mạng lưới thành viên sử dụng nhãn hiệu chứng nhận với 247 thành viên và 01 Hợp tác xã tham gia sử dụng nhãn hiệu chứng nhận chè Minh Long; tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, chuyển giao công nghệ trồng, chăm sóc, hướng dẫn thu hái chè lá, sơ chế, đóng gói, gắn nhãn… cho các thành viên sử dụng nhãn hiệu chứng nhận.

Ngoài ra, dự án phát triển sản xuất cho sản phẩm chè của địa phương bằng việc đầu tư máy móc, thiết bị phục vụ sơ chế, đóng gói, bảo quản chè tươi như tủ mát, cân lò xo, bàn sơ chế, khung giá...; đồng thời trồng mới 6 ha chè tại 3 xã Long Hiệp (24 hộ), Long Mai (4 hộ) và Thanh An (10 hộ), mỗi xã là 2 ha, làm cơ sở cho người trồng chè tiếp cận đúng các quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hái để tăng năng suất, chất lượng của sản phẩm chè tươi của địa phương. Ông Lê Văn Hưng, cán bộ dự án đánh giá: Qua quá trình triển khai trồng mới chè trên địa bàn 3 xã của huyện Minh Long, cán bộ kỹ thuật và cán bộ phụ trách dự án đã hướng dẫn cho bà con ở 3 xã thực hiện trồng chè đúng theo quy trình kỹ thuật đã được ban hành. Kết quả kiểm tra các vườn chè được trồng mới phát triển tốt, đạt tỷ lệ 90%.

Ông Nguyễn Đình Dũng, Giám đốc HTX Nông nghiệp Long Hiệp đang hướng dẫn nhân viên cách đóng gói và bảo quản chè tươi.​​ Sản phẩm chè được các hộ dân thu hái về và được HTX Nông nghiệp Long Hiệp thu mua, sơ chế, đóng gói với bao bì có gắn nhãn hiệu và thông tin về sản phẩm rõ ràng, sản phẩm bảo quản đảm bảo theo hướng sạch, tự nhiên và vận chuyển cung cấp cho thị trường trong tỉnh. Nhờ vậy giá thành của sản phẩm được nâng lên đáng kể, đem lại hiệu quả kinh tế cho người dân. Ông Nguyễn Đình Dũng, Giám đốc HTX Nông nghiệp Long Hiệp cho hay: Sau khi nhãn hiệu chè Minh Long được công nhận đã nâng giá thành sản phẩm chè trên thị trường và đem lại hiệu quả cho người dân trồng chè ở huyện. Chè Minh Long tuy đã có uy tín trên thị trường trong tỉnh nhưng chỉ được tiêu thụ ở chợ, nhưng từ khi có nhãn hiệu, HTX đưa sản phẩm chè vào tiêu thụ ở cửa hàng, siêu thị và sắp đến HTX đưa sản phẩm chè ra thị trường ngoài tỉnh. Người tiêu dùng chuộng sản phẩm chè Minh Long không chỉ vì tốt sức khỏe mà còn là sản phẩm sạch.

Kết quả của dự án cho thấy trên cùng một đơn vị diện tích canh tác của cây chè và cây keo năm 2016, một ha chè người dân thu bình quân từ 30-40 triệu đồng/năm, trong khi đó một chu kỳ cây keo từ 4-5 năm người dân thu bình quân từ 60-70 triệu đồng. Như vậy, giá trị kinh tế từ cây chè mang lại cao hơn rất nhiều so với cây keo, giúp người dân ở đây cải thiện cuộc sống.

Ông Tạ Văn Thuận, hộ dân trồng chè ở thôn Minh Xuân, xã Long Mai, huyện Minh Long nhận xét: Vườn chè của gia đình tôi trước khi thực hiện dự án trồng được 300 cây, phát triển tương đối tốt. Sau khi dự án cho trồng chè mới với diện tích gần 1 ha chè, khoảng 3.600 cây. Đến nay, tôi thấy cây chè phát triển tốt, trong thời gian đến nguồn thu từ cây chè giúp gia đình tôi xóa đói giảm nghèo.

Qua dự án, người dân nâng cao ý thức giữ gìn, nhân rộng diện tích trồng chè. Hiện nay UBND huyện xây dựng dự án“Vùng chuyên canh cây chè huyện Minh Long” với qui mô trồng mới 500 ha chè.

Có thể thấy rằng, dự án đã đem lại cho hộ trồng chè trên địa bàn huyện Minh Long thu nhập cao hơn so với trước đây, diện tích trồng chè tăng lên theo từng năm, chất lượng chè ngày một tăng lên, sản phẩm chè được nâng cao về giá trị thương hiệu, tạo được uy tín trên thị trường, thúc đẩy nghề trồng chè truyền thống của huyện phát triển lâu dài trong thời gian đến.

Ông Nguyễn Đức Thịnh, chủ nhiệm dự án đánh giá: Sau khi dự án được tỉnh cho thực hiện, người dân ý thức đây là cây trồng chủ lực của huyện, đem lại giá trị kinh tế; từ đó họ cải tạo vườn chè hiện có của mình và trồng thêm diện tích chè mới. Hiện nay, trên địa bàn huyện có 95 ha chè và 13 ha chè được trồng mới. Từ dự án này, huyện đã xây dựng dự án chuyên canh cây chè ở địa phương với quy mô khoảng 500 ha, được thực hiện từ năm 2019-2023. Từ khi cây chè có nhãn hiệu chứng nhận và được công nhận là sản phẩm chè đảm bảo chất lượng thì giá trị của cây chè Minh Long trên thị trường ngày một tăng lên, giá bán 1 lọn chè trước đây là 6.000 đồng, đến nay 1 lọn chè ở thị trường của tỉnh có giá bán từ 10.000 đồng đến 12.000 đồng. Sản phẩm chè Minh Long được đưa vào tiêu thụ ở siêu thị của tỉnh. Mục tiêu lâu dài của huyện cũng xác định chè Minh Long là cây trồng chủ lực của địa phương.

Thành công của dự án góp phần gìn giữ và phát triển cây chè truyền thống của địa phương; tạo điều kiện để sản xuất và tiêu thụ sản phẩm chè trên địa bàn huyện Minh Long được gắn kết hơn; nâng cao giá trị sản phẩm chè xanh truyền thống và tạo nguồn thu nhập ổn định, mở ra hướng phát triển kinh tế bền vững cho người dân trồng chè nơi đây, thúc đẩy kinh tế huyện phát triển trong giai đoạn đến.

TRINH NỮ

(Theo Bản tin KH&CN, số 03/2019)